Nawiązywała ona do chlubnych tradycji formacji granicznych II RP – Korpusu Ochrony Pogranicza i Straży Granicznej powstałej w 1928 roku. Zastąpiła natomiast Wojska Ochrony Pogranicza, które od 1946 roku chroniły granice PRL.
Nowa formacja stanęła wobec zupełnie nowych zadań, które wynikały z zagrożeń, z jakimi dotąd nie miały do czynienia polskie służby graniczne. Jednym z nich było zjawisko masowej migracji, wywołanej wybuchem wojny w byłej Jugosławii, drugim zaś spowodowany upadkiem ZSRR masowy przemyt najróżniejszych towarów, a nawet żywych zwierząt. I to właśnie zatrzymanie narastającej fali przestępczości granicznej, w tym przeciwdziałanie nielegalnej migracji oraz kontrolowanie pobytu i zatrudnienia cudzoziemców na terenie Polski stało się jednym z podstawowych zadań Straży Granicznej.
W ciągu trzydziestu lat formacja ze struktury policyjno-wojskowej, jaką odziedziczyła po poprzedniczce, przekształciła się w nowoczesną służbę migracyjną, wyposażoną we wszystkie uprawnienia i narzędzia prawne, konieczne do zapewnienia bezpieczeństwa granic Rzeczypospolitej Polskiej.
Straż Graniczna ochrania ponad 3,5 tysiąca kilometrów polskiej granicy, z czego prawie 1,6 tysiąca kilometrów przypada na odcinek granicy zewnętrznej . Funkcjonariusze kontrolują ruch na 69 przejściach granicznych i pełnią służbę w 96 placówkach.
Nasza formacja dzieli się na dziewięć oddziałów, obejmujących całe terytorium Polski. Cztery oddziały i 55 placówek zlokalizowanych jest na granicy zewnętrznej (Warmińsko-Mazurski OSG, Podlaski OSG, Nadbużański OSG i Bieszczadzki OSG), jeden (9 placówek) ochrania granicę morską (Morski OSG), a ulokowany jest w centrum Polski i obsługuje część przejść lotniczych bez kontaktu z granicą lądową (Nadwiślański OSG). Czternaście placówek obsługuje przejścia graniczne w portach lotniczych.
W naszej formacji pełni służbę blisko 14,5 tysiąca funkcjonariuszy, w tym nieco ponad 4 tysiące kobiet. Wspiera ich prawie 3,5 tysiąca pracowników cywilnych, wśród których nieco ponad 2 tysiące to kobiety. Większość funkcjonariuszy Straży Granicznej (11 tysięcy) nie ukończyła 40 roku życia, a 3,5 tysiąca (mniej więcej co czwarty) to ludzie młodsi od samej formacji, w której służą. Prawie 13 tysięcy funkcjonariuszy Straży Granicznej ma wykształcenie wyższe, z czego prawie 9 tysięcy ma tytuł magistra.
Współczesna Straż Graniczna stanowi wzór i punkt odniesienia dla formacji innych państw Unii Europejskiej. Nasz Ośrodek Szkoleń Specjalistycznych w Lubaniu jest Akademią Partnerską Agencji FRONTEX, a sama Agencja wybudowała swoją siedzibę w Warszawie. Na prośby innych państw nasi funkcjonariusze od 2011 roku wspierają służby graniczne partnerów z Unii Europejskiej i spoza niej w ochronie ich granic. Efekty tych działań te, choć zaliczane na konto sukcesów służb państw gospodarzy, stanowią wizytówkę skuteczności funkcjonariuszy Straży Granicznej.
W ciągu trzech dekad zmieniła się Polska, a razem z nią całkowicie zmieniała się nasza Straż Graniczna. Dzisiejsza formacja w niczym nie przypomina swoich początków. Nie zmieniło się tylko jedno: wierność Rzeczypospolitej Polskiej i Narodowi Polskiemu.
Źródło: KGSG
zdj. i film Straż Graniczna